Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (age-related macular degeneration – AMD), jest wieloczynnikową, postępującą chorobą, która pojawia się po 50 roku życia i często jest przyczyną ślepoty po 65 rż. AMD prowadzi do degeneracji plamki żółtej, która odpowiada za widzenie centralne.
Zwyrodnienie plamki – występowanie choroby
W początkowym okresie choroby, pacjenci mogą tylko zauważać obniżenie poziomu kontrastu, gorsze widzenie kolorów czy krzywienie obrazu. Są to jednak pierwsze symptomy zmian na siatkówce, związanych z AMD, takich jak druzy, zmiany zanikowe czy przegrupowania barwnika.
AMD dzieli się na postać suchą i mokrą. Postać sucha, występuje częściej, bo u 80%-90% chorych i polega na zmianach zwyrodnieniowych, nazywanych zanikiem geograficznym nabłonka barwnikowego i fotoreceptorów. Postać mokra występuje u 10%-20% chorych, ale jest groźniejsza, bo pacjent szybciej traci wzrok. Jest związana z neowaskularyzacją naczyniówki i surowiczym odwarstwieniu nabłonka barwnikowego.
Istnieją pewne czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia AMD. Przede wszystkim mówi się o wieku. Na pewno wzrost zachorowań na tę chorobę, wzrasta wraz z wiekiem. Drugim czynnikiem są geny. Jeżeli w rodzinie była osoba chora na zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, jest duże ryzyko wystąpienia tej choroby w kolejnym pokoleniu. Należy jednak pamiętać, że na zachorowania będą miały wpływ także czynniki środowiskowe i odżywianie.
Wszystkie badania potwierdzają, że osoby palące tytoń są bardziej narażone na AMD niż osoby niepalące. Ryzyko zwyrodnienia plamki wzrasta aż o 20%, jeżeli w jednym oku choroba już występuje. Nie ma jednoznacznego potwierdzenia, że płeć pacjenta ma wpływ na zachorowanie. W takim samym stopniu chorują kobiety i mężczyźni.
AMD – badanie i profilaktyka
W profilaktyce zwyrodnienia plamki bardzo ważne jest właściwe odżywianie. Podwyższony poziom choresterolu i niska ilość antyoksydantów w osoczu krwi, zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. Aby zminimalizować zachorowanie na AMD, zaleca się rzucenie palenia, umiarkowany wysiłek fizyczny oraz odpowiednią dietę. Dieta powinna uwzględniać antyoksydanty ( luteinę, zeaksantynę, witaminę C i E), karotenoidy, kwasy omega-3 oraz cynk.
Do rozpoznania zwyrodnienia plamki lekarz okulista może wykorzystać następujące badania: badanie dna oka wziernikiem, angiografię fluoresceinową , OCT. Angiografia polega na wykonaniu zdjęć dna oka, po dożylnym podaniu kontrastu, aby móc ocenić patologiczny rozwój naczyniówki. OCT – optyczna koherentna tomografia umożliwia pomiar grubości siatkówki i ocenę zmian zwyrodnieniowych w okolicy plamki.
W naszym gabinecie okulistycznym pacjenci mogą wykonać badanie OCT. Lekarz okulista podaje krople rozszerzające źrenice i przeprowadza badanie OCT. Badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne, wyniki badania pacjent otrzymuje natychmiast. Dzięki temu badaniu, lekarz okulista ma możliwość porównania zmian jakie zaszły w siatkówce od ostatniej wizyty.
Fig. 1
Prawidłowy wynik testu.
Fig. 2
Nieprawidłowy wynik
Do badań przesiewowych zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem wykorzystuje się test Amslera. Zachęcamy osoby po 50 rż. na badania profilaktyczne, ponieważ AMD uszkadza centralną część siatkówki czyli plamkę żółtą. Zwyrodnienie plamki może powodować duże upośledzenie wzroku, a nawet może doprowadzić do ślepoty poprzez całkowity zanik komórek nabłonka barwnikowego i fotoreceptorów.
Bibliografia:
1. Stankiewicz A, Figurska M. Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem- przewodnik diagnostyki i terapii, Wyd. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2010
2. Okulistyka podręcznik dla studentów, red. J. Izdebska, Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2006
3. Kański J.J. Okulistyka Kliniczna red. J.Szaflik, Wyd. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009
4. Okulistyka Vaughana i Asbury’ego, red. P.Riordan-Eva, J.P. Whitcher
5. A. Skłodowska , J. Szaflik, AMD- profilaktyka i leczenie, Okulistyka kwartalnik medyczny, sierpień 2007, dostępne 10.10.2020 www.okulistyka.com.pl
